| ISSN: | 1640-1808 |
RESEARCH PAPER
From the “elite” rebellion to the ”knowledge” rebellion. What the appearance of family assistantship in social assistance says about the innovation and routine in social work?
1
Faculty of Sociology, Adam Mickiewicz University
Publication date: 2020-10-01
Problemy Polityki Społecznej 2020;49:51-81
KEYWORDS
ABSTRACT
The subject of my reflection is family assistantship — a new form of family support, implemented in Poland as part of grassroots initiatives of non-governmental organizations and social assistance organizational units [JOPS], in the period preceding the adoption of the Act on family support and foster care system (act) . The appointment of a new professional role, the family assistant, in the social assistance system, or more broadly — in the context of care and assistance - was a real challenge to the current practices supporting the family in Poland: tasks, well-established forms of support, as well as the expectations and interests of helpers' professional environments, administration, local authority and other groups.
The purpose of the sociological analysis of the processes of conceptualizing and implementing family assistantship in the social assistance system is to justify the thesis that family assistantship in the years 1990–2011 can be seen as a normative innovation (adaptive strategy) in social assistance and social work, which was a consequence of the revolt against the appearance of goals of social assistance and social work, and a response to the expectation of effective action, directed from various sides to social assistance, including from the professional environment of social workers, more and more active in the educational sphere. Also social policy, since the 1990s interested in the issue of the effectiveness of social assistance and social activity, has become an “external” source of inspiration for the institutional change introduced, which was the work of the (social) family assistant and its organizational model. In the presented text I am looking for answers to two questions: 1) what are the characteristic features of family assistantship as normative innovation? 2) what was the social order destabilisation in the years 1990–2011, incurred by including family assistantship in routine practices in social assistance centres? In preparing this study, I used my own research, observation and professional experience, as well as research carried out by other authors. In addition to the main goal, this article also pursues a minor goal. It is an attempt to synthesize dispersed empirical material on the subject of family assistantship, as well as the results of research relating to the processes of implementing institutional change, in an important context of care and assistance that is underrated in sociological reflection.
REFERENCES (110)
1.
Andrzejewski M., 2011, Rozważania o tożsamości zastępczego rodzicielstwa (i kilku drobniejszych sprawach), w: D. Trawkowska (red.) Pomoc społeczna wobec rodzin. Interdyscyplinarne rozważania o publicznej trosce o dziecko i rodzinę. Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń, s. 165-192.
2.
van Berkel R., 2017, State of the art in frontline studies of welfare-to-work: A literature review. In R. van Berkel, D. Caswell, P. Kupka & F. Larsen. (Eds.), Frontline delivery of welfare-to-work policies in Europe: Activating the unemployed. London: Routledge, pp. 12–35.
3.
Biernat T., Karwacki A., 2011, Aktywna polityka społeczna i profesjonalna praca socjalna w województwie kujawsko-pomorskim. Raport z badań, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń.
4.
Boudon R., 2008, Efekt odwrócenia. Niezamierzone skutki działań społecznych. Oficyna Naukowa, Warszawa.
5.
Czechowska-Bieluga M., 2017, Diagnoza, praca socjalna, zmiana. Wydawnictwo UMCS, Lublin.
6.
Czyżewski M. 2013, W kręgu społecznej pedagogii, „Societas/Communitas” Pedagogizacja życia społecznego pod red. M. Czyżewskiego, E. Marynowicz-Hetki i G. Woronieckiej, nr 2(16)/2013, s. 45-75.
7.
Douglas M., 2011, Jak myślą instytucje. Tłum. O. Siara, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
8.
Domaradzki P., Krzyszkowski J., Wsparcie dziecka w rodzinie i pieczy zastępczej. Ujęcie praktyczne, WUŁ, Łódź 2016.
9.
Dubois B., Miley K. K., Praca socjalna. Zawód który dodaje sił, tom 1. BPS, Wydawnictwo Interart, Katowice 1998.
10.
Dziedzic G., Polczyk D. 2010, Dobre praktyki realizowane przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Rudzie Śląskiej, w: Dobre praktyki w projektach realizowanych przez instytucje pomocy i integracji społecznej województwa śląskiego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego, ROPS Katowice.
11.
Faliszek K. 2010, Uwagi do dyskusji o skuteczności pomocy społecznej. „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje” 2010, Nr 13/14, s. 149-155.
12.
Foucault M., 1998, Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w College de France, 1976, przeł. M. Kowalska, Wydawnictwo KR, Warszawa.
13.
Golinowska S., Topińska I., Pomoc społeczna – zmiany i warunki skutecznego działania, Case – Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, Warszawa 2002.
14.
Granosik M., „Mówię jak jest, robię, co mi każą” o interpretacyjnym rozdarciu współczesnego pracownika socjalnego, w: M. Rymsza (red), Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem. ISP, Warszawa 2012, s. 187-201.
15.
Granosik M., Pogranicza pedagogizacji – refleksje o wielowymiarowości procesów instytucjonalizacji na przykładzie pracy socjalnej. „Societas/Communitas” Pedagogizacja życia społecznego pod red. M. Czyżewskiego, E. Marynowicz-Hetki i G. Woronieckiej, nr 2(16)/2013, s. 99-118.
16.
Granosik M., 2016, Standaryzowanie pracy socjalnej (społecznej) w perspektywie krytycznej – w stronę niestandardowego refleksyjnego działania profesjonalnego. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio J Paedagogia-Psychologia, Vol. XXiX, s. 39-52.
17.
Grudziewska E., Lewicka-Zelent A., Kompetencje mediacyjne w profesji pracownika socjalnego. Wydawnictwo Difin Warszawa 2015.
18.
Hrynkiewicz J. red. 2001, Decentralizacja funkcji społecznych państwa. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
19.
Hrynkiewicz J. 2001a, Wprowadzenie, w: J. Hrynkiewicz red. Decentralizacja funkcji społecznych państwa. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, s. 5-13.
20.
Hryniewicka A., Lipke H., Strategie rozwiązywania problemów społecznych – synteza z badań, w: Grewiński M., Karwacki A. (red.), Strategie w polityce społecznej, MCPS Warszawa, 2009, s. 270-296.
21.
Hrynkiewicz J. 2001b, Podsumowanie, w: J. Hrynkiewicz red. Decentralizacja funkcji społecznych państwa. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, s. 177-212.
22.
Hrynkiewicz J. 2006, Odrzuceni. Analiza procesu umieszczania dzieci w placówkach opieki. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
23.
Józefczyk J., 2011, Perspektywy rozwoju pracy socjalnej w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Gdyni, [w:] M. Szpunar (red), Asystentura rodziny, analiza efektywności specjalizacji pracy socjalnej w ramach projektu systemowego MOPS w Gdyni „Rodzina bliżej siebie”, MOPS w Gdyni, Gdynia.
24.
Józefczyk J., 2013, „Rodzina bliżej siebie” – refleksja o projektowym zarządzaniu i istocie projektu, w: Rudnik M. (red.), Rodzina bliżej siebie, czas przemian gdyńskiej pomocy społecznej i nowatorskich inwestycji w człowieka, MOPS w Gdyni, Gdynia.
25.
Kaczmarek M, 2012, Kiedy pomagać, kiedy interweniować? Wydarzenia, komentarze, rekomendacje, MCPS Warszawa.
26.
Kamińska I., 2013, Dyskurs ekspercki w pomocy społecznej na tle pedagogizacji medialnej. „Societas/Communitas” Pedagogizacja życia społecznego pod red. M. Czyżewskiego, E. Marynowicz-Hetki i G. Woronieckiej, nr 2(16)/2013, s. 205-224.
27.
Kanios A., 2016, Praca socjalna z rodziną problemową. Perspektywa metodyczna. Wydawnictwo Impuls, Kraków.
28.
Karwacki A., 2008, Aktywizacja „Rzeczypospolitej obcych” – o współczesnych podziałach, włączaniu i wyłączaniu, w: A. Karwacki, H. Kaszyński red., Polityka aktywizacji w Polsce, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, s. 19-45.
29.
Karwacki A., 2014, Usługi reintegracji społecznej. Istota, procedury, problemy, w: A. Karwacki, T. Kaźmierczak, M. Rymsza, Reintegracja. Aktywna polityka społeczna w praktyce, ISP, Warszawa, s. 229-260.
30.
Kaźmierczak T., 2006, Praca socjalna. Między upośledzeniem a obywatelskością. BPS, „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katowice.
31.
Kaźmierczak T. red., 2007, Zmiana w społeczności lokalnej. Szkice o kapitale społecznym w praktyce społecznej i nie tylko. ISP, Warszawa.
32.
Kaźmierczak T., 2016, O kontrakcie socjalnym i reformie aktywnej integracji, czyli jak pomoc społeczna (znów) obroniła się przed zmianą. Refleksja rocznicowa. „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, Nr 35 (4), s. 75-92.
33.
Kornaszewska-Polak M. (red.) 2016, Asystentura rodziny. Teoria, praktyka, badania. Oficyna Wydawnicza „Humanitas”, Sosnowiec.
34.
Kotlarska-Michalska A., 2012, Modele pracy socjalnej z rodziną, w: A. Żukiewicz (red.), Praca socjalna w służbie ludziom. Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń.
35.
Kowalczyk B., 2012, System pomocy społecznej po 20 latach – kierunki i ocena zmian. „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, Nr 19, s. 151-162.
36.
Krasiejko I., 2010, Metodyka działania asystenta rodziny. Podejście Skoncentrowane na Rozwiązaniach w pracy socjalnej Wydawca „Śląsk” sp. z o.o. Wydawnictwo Naukowe, Katowice.
37.
Krasiejko I. 2013, Zawód asystenta rodziny w procesie profesjonalizacji. Wstęp do teorii i praktyki nowej profesji społecznej. Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń.
38.
Krasiejko I., 2016, Asystentura rodziny. Rekomendacje metodyczne i organizacyjne, MPiPS, Warszawa.
39.
Krasiejko I., Ciczkowska-Giedziun M. red., 2016, Praca socjalno-wychowawcza z rodziną w ujęciu wybranych koncepcji. Analiza metodycznego działania z osobami potrzebującymi pomocy, IRSS, Ex Libris Pracownika Socjalnego, Warszawa.
40.
Krasiejko I., Świtek T. 2015, Między wsparciem a kontrolą – różne rozumienie roli asystentów rodziny, w: T. Biernat, J. A. Malinowski, K. M., Wasilewska – Ostrowska red., Rodzina w pracy socjalnej – aktualne wyzwania i rozwiązania, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń, s. 275-296.
41.
Krzyszkowski J., 2005, Między państwem opiekuńczym a opiekuńczym społeczeństwem. Determinanty funkcjonowania środowiskowej pomocy społecznej na poziomie lokalnym. Wydawnictwo UŁ, Łódź.
42.
Kwak A. red., 2006, Z opieki zastępczej w dorosłe życie. Założenia a rzeczywistość. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa.
43.
Liciński M., Asysta rodzinna. Projekt realizowany od czerwca 2005 do marca 2008 roku w ramach PIW EQUAL, za I. Krasiejko, Asystentura rodziny. Rekomendacje metodyczne i organizacyjne. MR,PiPS, Warszawa 2016, s. 5.
44.
Łangowska K., 2010, Asystent rodziny jako nowa metoda pracy pomocy społecznej w Polsce, [w:] Szpunar M. (red.), Asystentura rodziny – nowatorska metoda pomocy społecznej w Polsce, MOPS, Gdynia.
45.
Łangowska K., 2013, Intensywna Praca Socjalna – nowa jakość wsparcia rodzin, w: Rudnik M. (red.), Rodzina bliżej siebie, czas przemian gdyńskiej pomocy społecznej i nowatorskich inwestycji w człowieka, MOPS w Gdyni, Gdynia.
46.
Łuczyńska M., 2013, Pracownicy socjalni w procesie profesjonalizacji, ISP, Warszawa.
47.
Matyjas B., Porąbaniec M. red. 2008, W drodze ku profesjonalizacji zawodu pracownika socjalnego. Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce.
48.
Merton R. K., 2002, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. Tłum. E. Morawska i J. Wertenstein-Żuławski.
49.
Miller A., Łangowska K. 2013, Analiza kontekstowa wskaźników projektu „Rodzina bliżej siebie” i jego ewolucji na przestrzeni sześciu lat realizacji, w: Rudnik M. (red.), Rodzina bliżej siebie, czas przemian gdyńskiej pomocy społecznej i nowatorskich inwestycji w człowieka, MOPS w Gdyni, Gdynia, s. 45-79.
50.
Miś L., 2012, Pytanie o cud. Problemy społeczne i praca socjalna, „Zeszyty Pracy Socjalnej” (zeszyt siedemnasty), Wydawnictwo Nomos, Kraków.
51.
Miżejewski C., 2011, Skuteczność i przeciwskuteczność Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w obszarze integracji społecznej, w: M. Grewiński, J. Krzyszkowski (red.), Współczesne tendencje w pomocy społecznej i w pracy socjalnej, MCPS Warszawa, s. 110-117.
52.
Niesporek A., Wódz K. red., 1999, Praca socjalna w Polsce. Badania, kształcenie, potrzeby praktyki. Materiały z VIII Zjazdu Polskiego Stowarzyszenia Szkól Pracy Socjalnej w Katowicach. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice.
53.
Niesporek A., Szarfenberg R., 2011, Rodziny z dziećmi, ze szczególnym uwzględnieniem rodzin w których występuje przemoc, w: R. Szarfenberg red., Krajowy Raport Badawczy. Pomoc i integracja społeczna wobec wybranych grup – diagnoza standaryzacji usług i modeli instytucji. WRZOS, Warszawa, s. 193-271.
54.
Nowak S., 2009, Społeczeństwo polskie czasu kryzysu-w świetle teorii anomii, w: Nowak S., O Polsce i Polakach. Prace rozproszone 1958-1989 zebrał A. Sułek. Wydawnictwo UW, Warszawa, s. 231-246.
55.
Owczaruk I., 2008, Odzyskać dziecko. Poradnik dla rodziców i pracowników pomocy społecznej. Ośrodek Pracy z Rodziną „Reintegracja”, Warszawa.
56.
Pawlas-Czyż S., 2019, Działania interpersonalne w praktyce bezpośredniej na przykładzie onkologicznej pracy socjalnej, w: K. Frysztacki (red.), Praca socjalna. 30 wykładów, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa, s. 380-399.
57.
Racław-Markowska M. red., 2005, Pomoc dzieciom i rodzinie w środowisku lokalnym. Debata o nowym systemie. ISP, Warszawa.
58.
Racław M., 2012, Zmiany w pracy socjalnej z rodziną - w stronę kontroli stylu życia i zarządzania marginalizacją [w:] M. Rymsza (red). Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem. ISP, Warszawa, s. 227-244.
59.
Racław M., 2015, Kwestia opieki nad osobami starszymi a zaufanie społeczne, w: Giermanowska E., Racław M., Rymsza M. (red.), Kwestia społeczna u progu XXI wieku. Księga jubileuszowa dla profesor Józefiny Hrynkiewicz. Wydawnictwa UW, Warszawa, s. 312-328.
60.
Racław M., 2016, Biurokracja emocjonalna, czyli co wniosło do współczesnej pomocy społecznej „wejście” i „wyjście” opieki zastępczej. „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, nr 35 (4) 2016, s. 93-108.
61.
Racław M., 2017, Zinstrumentalizowane rodzicielstwo. Rodziny zastępcze – między usługą a odruchem serca. Perspektywa socjologiczna. Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń.
62.
Racław M., Trawkowska D., 2015, Zależność od szlaku – społeczne i prawne konteksty uchwalania ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, „Praca Socjalna” Nr 2, s. 58-69.
63.
Racław M., Trawkowska D., 2018, Integracja asystentury i pracy socjalnej oraz koncepcja pracy socjalnej w CUS. Ekspertyza przygotowana dla Kancelarii Prezydenta RP, maszynopis w posiadaniu autorek, czerwiec 2018 r.
64.
Rudnik M. red., 2013, Rodzina bliżej siebie, czas przemian gdyńskiej pomocy społecznej i nowatorskich inwestycji w człowieka, MOPS w Gdyni, Gdynia.
65.
Rudnik M., 2010, Asystentura rodzin realizowana w ośrodkach pomocy społecznej w Polsce, [w:] Szpunar M. (red.), Asystentura rodziny – nowatorska metoda pomocy społecznej w Polsce, MOPS, Gdynia, s. 31-47.
66.
Rymsza M., 2002, Praca socjalna i pracownicy socjalni po reformie samorządowej z 1999 r., w: K. Frysztacki, K. Piątek (red.), Wielowymiarowość pracy socjalnej. Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń, s. 99-110.
67.
Rymsza M. 2011a, Reformowanie systemu opieki zastępczej w Polsce: od konsensu do konfrontacji, w: D. Trawkowska red., Pomoc społeczna wobec rodzin. Interdyscyplinarne rozważania o publicznej trosce o dziecko i rodzinę. Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń, s. 123-144.
68.
Rymsza M. 2011b, Pomoc społeczna i praca socjalna w Polsce: perspektywy i bariery rozwoju, w: M. Grewiński, J. Krzyszkowski, red., Współczesne tendencje w pomocy społecznej i w pracy socjalnej, MCPS Warszawa, s. 32-41.
69.
Rymsza M. red., 2012, Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Miedzy służbą społeczną a urzędem. ISP, Warszawa.
70.
Rymsza M., 2013, Aktywizacja w polityce społecznej. W stronę rekonstrukcji europejskich welfare states? Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa.
71.
Rymsza M. 2014, Praca środowiskowa – od tradycji do teraźniejszości, w: M. Rymsza red., Praca środowiskowa w Polsce – tradycja i teraźniejszość, ISP, Warszawa, s. 7-21.
72.
Supińska J., 1999, Wartości uwikłane, w: J. Auleytner i J. Danecki (red.), Teoretyczne Problemy nauki o polityce społecznej, Materiały z konferencji w Warszawie 27-29 XI 1997 r. Warszawa, DW ELIPSA.
73.
Szałaj M. 2007, Mechanizmy doboru kryteriów ewaluacyjnych w ewaluacji ex-post, w: A. Habior red. Ewaluacja ex-post – teoria i praktyka badawcza, PARPA Warszawa, s. 59-74.
74.
Szpunar M. red., 2010, Asystentura rodziny – nowatorska metoda pomocy społecznej w Polsce, MOPS, Gdynia.
75.
Szpunar M. red., 2011, Asystentura rodziny, analiza efektywności specjalizacji pracy socjalnej w ramach projektu systemowego MOPS w Gdyni „Rodzina bliżej siebie”, MOPS w Gdyni, Gdynia.
76.
Szatur-Jaworska B., 1995, Teoretyczne podstawy pracy socjalnej, w: T. Pilch, I. Lepalczyk, red., Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie, Wydawnictwo „Żak”, Warszawa.
77.
Szatur-Jaworska B., Godlewska J., 2010, Ewaluacja w pracy z indywidualnym przypadkiem, w: B. Szatur-Jaworska (red.), Ewaluacja w służbach społecznych, MCPS, Warszawa, s. 183-197.
78.
Szmagalski J., 2012, Perspektywy pracy socjalnej. Czy pora zacząć się bać? „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, nr 35 (4) 2016, s. 129-141.
79.
Szmagalski J., 2016, Jedna czy wiele? Rozwój koncepcji pracy socjalnej na świecie, Wydawnictwo IRSS, seria Ex Libris Pracownika Socjalnego, Warszawa.
81.
Sztompka P, 2005, Socjologia zmian społecznych, przekł. J. Konieczny. Wydawnictwo Znak, Kraków.
82.
Trawkowska D., 2005, Pomoc społeczna i jej pracownicy wobec problemów pracy socjalnej z rodzinami zastępczymi, w: Racław-Markowska M. red., Pomoc dzieciom i rodzinie w środowisku lokalnym. Debata o nowym systemie. Instytut Spraw Publicznych, Warszawa, s. 145-162.
83.
Trawkowska D., 2006, Portret współczesnego pracownika socjalnego. Studium socjologiczne. BPS, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice.
84.
Trawkowska D., 2007a, Działania pozorne w pomocy społecznej - przypadek (i przypadłość) pracy socjalnej. „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, Nr 10/2007, s. 131-149.
85.
Trawkowska D., 2007b, W poszukiwaniu skutecznego modelu pracy socjalnej z „bezrobotnymi klientami” pomocy społecznej, w: J. Staręga-Piasek (red.), Ekonomia społeczna. Perspektywa rynku pracy i pomocy społecznej. Wydawnictwo IRSS, seria Ex Libris Pracownika Socjalnego, Warszawa, s. 102-145.
86.
Trawkowska D., 2008a, „Swoi” czy „obcy”? Praca socjalna i pracownicy socjalni wobec problemów reintegracji rodzin, w: A. Karwacki, H. Kaszyński (red.), Polityka aktywizacji w Polsce. Nowy paradygmat zmiany społecznej czy działania pozorne? Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń, s. 165-185.
87.
Trawkowska D., 2008b, Studia niepowodzeń pracy socjalnej z rodziną w pomocy społecznej (J. Hrynkiewicz Odrzuceni. Analiza procesu umieszczania dzieci w placówkach opieki, A. Kwak red. Z opieki zastępczej w dorosłe życie. Założenia a rzeczywistość). „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje”, nr 11/2008, s. 221-242.
88.
Trawkowska D., 2009a, Sukcesy i trudności w tworzeniu systemu wsparcia dla dzieci i rodzin w Rudzie Śląskiej (część pierwsza) „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze” nr 10, s. 29-40.
89.
Trawkowska D., 2009b, Działania pozorne w ośrodkach pomocy społecznej – przyczyny i skutki. „Praca Socjalna” nr 1, s. 3-25.
90.
Trawkowska D., 2009, Praca socjalna w lokalnych strategiach rozwiązywania problemów społecznych – refleksje z obserwowania praktyki, w: Grewiński M., Karwacki A. (red.), Strategie w polityce społecznej, MCPS Warszawa, s. 297-311.
91.
Trawkowska D. 2010a, Sukcesy i trudności w tworzeniu systemu wsparcia da dzieci i rodzin w Rudzie Śląskiej (część druga), „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, nr 1, s. 45-46.
92.
Trawkowska D., 2010, Bariery w rozwoju pracy socjalnej perspektywie systemowej. Przykład pracy socjalnej z rodziną, w: Kotlarska-Michalska A. (red.), Zalety i wady życia w rodzinie i poza rodziną. „Roczniki Socjologii Rodziny. Studia socjologiczne oraz interdyscyplinarne”. Wydawnictwo Naukowe PWN. Tom XX (2010), s. 185-208.
93.
Trawkowska D. 2011a, Czy pomoc społeczna diagnozuje problemy opiekuńczo-wychowawcze w rodzinach? Problemy z diagnozą problemów, w: A. Żukiewicz (red.), Rodzicielstwo zastępcze w perspektywie teoretycznej i praktycznej, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2011a, s. 35-45.
94.
Trawkowska D., 2011b, Doradca i terapeuta czy badacz i strateg? Role zawodowe konsultantów w lokalnych systemach wsparcia rodzin wieloproblemowych – na przykładzie górnośląskich konsultantów zatrudnionych w pomocy społecznej, w: Trawkowska D. (red.), Pomoc społeczna wobec rodzin. Interdyscyplinarne rozważania o publicznej trosce o dziecko i rodzinę. Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń, s. 291-313.
95.
Trawkowska D., 2011c, Niewidoczna czy nieistniejąca? Rola pracy zespołowej w rozwiązywaniu problemu bezdomności, w: „Forum. O bezdomności bez leku”, Pomorskie Forum na Rzecz Wychodzenia z Bezdomności, Gdańsk, s. 187-200.
96.
Trawkowska D., 2012a, Koncepcje i wyznaczniki dobrych praktyk w pomocy społecznej, [w:] Bartoszek A., Czekaj K., Faliszek K., Niesporek A., Trawkowska D., Instytucje wsparcia a monitoring problemów społecznych w Katowicach - Księga Dobrych Praktyk. Wydawnictwo Elamed we współpracy z UM Katowice i Wydawnictwo UŚ, Katowice, s. 18-31.
97.
Trawkowska D., 2012b, Pracownicy socjalni jako środowisko zawodowe. Portret czy portrety pracowników socjalnych? [w:] M. Rymsza (red). Pracownicy socjalni i praca socjalna w Polsce. Między służbą społeczną a urzędem. ISP, Warszawa, s. 141-154.
98.
Trawkowska D., 2013, Empowerment – idea, koncepcje i praktyka w pracy socjalnej. „Empowerment”, 2/2013, s. 37-54.
99.
Trawkowska D., 2013/2014, Czym jest polska praca socjalna z rodziną?, „Trzeci Sektor” Numer specjalny 2013/2014 [Jak wspierać rodzinę? Perspektywa organizacji, perspektywa administracji, dobro wspólne].
100.
Warzywoda-Kruszyńska W., Krzyszkowski J. red. 1999, Kształcenie pracowników socjalnych w przeddzień rozszerzenia Unii Europejskiej, Katedra Socjologii Ogólnej UŁ, Łódź.
101.
Weber M., 1985, Obiektywność poznania w naukach społecznych, w: Problemy socjologii wiedzy. Wybór: A. Chmielecki, S. Czerniak, J. Niżnik, S. Rainko, tłum. M. Skwieciński, PWN, Warszawa, s. 45-100.
102.
Wódz K., 1998, Praca socjalna w środowisku zamieszkania. BPS, „Śląsk” Wydawnictwo Naukowe, Katowice.
103.
Wódz K., 2007, Praca socjalna w Polsce. Znaki zapytania, dylematy kształcenia, perspektywy rozwoju zawodu. Głos w dyskusji, w: K. Piątek, A. Karwacki (red.), Aktywna polityka społeczna z perspektywy Europy socjalnej. BPS, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń, s. 447-454.
104.
Zaborowska A., 2017, Asystentura rodziny – społeczny i instytucjonalny kontekst zawodu w opinii asystentów rodzin, „Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje” Nr 38(3)/2017, s. 117- 128.
105.
Żukiewicz A. red., 2011, Asystent rodzinny. Nowy zawód i nowa usługa w systemie wsparcia rodzin. Od opieki i pomocy do wsparcia. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
106.
Informacja Rady Ministrów o realizacji w roku 2012 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, MRiPS, Warszawa 2013.
107.
Ustawa o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990 r., Dz.U. 1993, poz. 60 z późn. zm. Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r., Dz.U. nr 175, poz. 1362 z późn. zm.
108.
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z dnia 29 lipca 2005 r., Dz. U. 2005 Nr 180, poz. 1493 ze zm.
109.
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz. U. z 2013 r., poz. 182, z późn. zm.
110.
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, Dz. U. 2011 nr 149, poz. 887.
Share
RELATED ARTICLE
| ISSN: | 1640-1808 |
We process personal data collected when visiting the website. The function of obtaining information about users and their behavior is carried out by voluntarily entered information in forms and saving cookies in end devices. Data, including cookies, are used to provide services, improve the user experience and to analyze the traffic in accordance with the Privacy policy. Data are also collected and processed by Google Analytics tool (more).
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
You can change cookies settings in your browser. Restricted use of cookies in the browser configuration may affect some functionalities of the website.
