Z WARSZTATÓW BADAWCZYCH
Sport jako narzędzie aktywizacji i społecznej integracji
osób z niepełnosprawnością fizyczną
Więcej
Ukryj
1
Instytut Socjologii
Uniwersytet Łódzki
Data publikacji: 27-05-2020
Autor do korespondencji
Jakub Niedbalski
Instytut Socjologii UŁ, ul. Rewolucji 1905 r. nr 41, 90-214 Łódź; adres internetowy autora:
jakub.niedbalski@gmail.com
Problemy Polityki Społecznej 2015;28:101-118
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Celem artykułu jest pokazanie, jak na tle istniejących uwarunkowań prawno-instytucjonalnych realizowana jest koncepcja integracji społecznej osób niepełnosprawnych,
w której kluczowe miejsce zajmuje aktywność sportowa. W pierwszej części artykułu,
nawiązując do literatury przedmiotu oraz dokonując przeglądu najważniejszych aktów
prawnych, zarysowano rolę, jaką przypisuje się aktywności sportowej osób niepełnosprawnych w procesie ich społecznej integracji. Następnie określono zakres pomocy ze strony
polskich instytucji państwowych i organizacji pozarządowych we wspieraniu aktywności
fizycznej tej kategorii obywateli. W dalszej części artykułu przedstawiono rezultaty podejmowanych działań powyższych podmiotów, odwołując się do bezpośrednich doświadczeń
osób niepełnosprawnych. W celu poznania punktu widzenia badanych osób posłużono
się wywiadem swobodnym. Analiza i interpretacja materiałów empirycznych oraz danych
zastanych prowadzona była zgodnie z zasadami metodologii teorii ugruntowanej. Z przeprowadzonych badań wynika, że osoby niepełnosprawne mają trudności w zaspokajaniu swoich potrzeb związanych z aktywnością fizyczną. Odczuwają też różnego rodzaju
niedogodności i zmagają się z ograniczeniami w sferze finansowej, organizacyjnej oraz społecznej. W związku z tym potrzebne są zmiany w zakresie rozwiązań prawnych oraz
instytucjonalnych, zapewniające właściwą realizację idei integracji społecznej osób niepełnosprawnych, w której istotne znaczenie miałoby uprawianie sportu.
FINANSOWANIE
Badania, które posłużyły do napisania niniejszego tekstu, stanowią cześć większego projektu
dotyczącego sytuacji życiowej osób niepełnosprawnych podejmujących aktywności sportową, realizowanego aktualnie przez autora artykułu. Projekt ten (Nr 545/1345) jest współfinansowany przez
Dziekana Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ.
REFERENCJE (35)
1.
Charmaz K. (2009), Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, tłum. B. Komorowska, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2.
Chin-Ju H., Brittain I. (2006), Negotiating Identities Through Disability Sport, „Sociology of Sport Journal”, nr 23.
3.
Czykwin E. (2008), Wstęp, w: E. Czykwin, M. Rusaczyk (red.), „Gorsi inni” — badania, Białystok, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
4.
Femniak J. (2006), Paraolimpiady w świetle antropologii filozoficznej, w: J. Nowocień (red.), Społeczno-edukacyjne oblicza olimpizmu. Ruch olimpijski i niepełnosprawni sportowcy. Tom I, Warszawa, AWF w Warszawie, Polska Akademia Olimpijska.
5.
Gąciarz B., Ostrowska A., Pańków W. (2008), Integracja społeczna i aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych zamieszkałych w małych miastach i na terenach wiejskich — uwarunkowania sukcesów i niepowodzeń, Warszawa, Zakład Wydawniczo-Poligraficzny MPiPS.
6.
Glaser B. (1978), Theoretical Sensitivity, San Francisco, The Sociology Press.
7.
Glaser B., Strauss A. (1967), The discovery of grounded theory: Strategies for qualitative research, Chicago, Aldine Publishing Company.
8.
Gorzko M. (2008) Procedury i emergencja. O metodologii klasycznych odmian teorii ugruntowanej, Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
9.
Gryglewicz A. (2005), Pozabudżetowe formy finansowania sportu osób niepełnosprawnych, w: Z. Dziubiński (red.), Sport jako kulturowa rzeczywistość, Warszawa, Salezjańska Organizacja Sportowa RP.
10.
Gryglewicz A., Smoleń A. (2006), Systemowe determinanty osiągnięć polskich sportowców niepełnosprawnych na igrzyskach paraolimpijskich, w: J. Chełmecki (red.), Społeczno-edukacyjne oblicza olimpizmu. Ruch olimpijski i niepełnosprawni sportowcy, t. 2, Warszawa, AWF w Warszawie, Polska Akademia Olimpijska.
11.
Guttmann S.L. (1976), Significance of sport in rehabilitation of spinal paraplegics and tetraplegics, „Journal of the American Medical Association”, nr 2 (236).
12.
Heinemann K. (1989), Wprowadzenie do socjologii sportu, tłum. M. Skwieciński, Warszawa, Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych.
13.
Konecki K. (2000), Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
14.
Kossewska J. (2003), Społeczeństwo wobec osób niepełnosprawnych — postawy i ich determinanty, „Studia Psychologica I”, nr 14.
15.
Kowalik S. (2012), Mechanizmy oddziaływania na osobę niepełnosprawną poprzez dostosowaną aktywność ruchową, w: S. Kowalik (red.), Kultura fizyczna dla osób niepełnosprawnych. Studia z dostosowanej aktywności ruchowej, Poznań, AWF w Poznaniu.
16.
Kryńska E. (red.) (2013), Analiza sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce i Unii Europejskiej. Raport przygotowany w ramach projektu „Zatrudnienie osób niepełnosprawnych — perspektywy wzrostu”, Warszawa, IPiSS.
17.
Łuszczyńska A. (2011), Psychologia sportu i aktywności fizycznej. Zagadnienia kliniczne, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
18.
Major B., O’Brien L.T. (2005), The Social Psychology of Stigma, „Annual Review of Psychology”, nr 56.
19.
Molik B., Morgulec-Adamowicz N., Kosmol A. (2008), Zespołowe gry sportowe osób niepełnosprawnych. Koszykówka na wózkach i rugby na wózkach, Warszawa, AWF w Warszawie.
20.
Nadolska A., Koper M. (2012), Możliwości kształtowania Ja cielesnego osób niepełnosprawnych poprzez ich uczestnictwo w sporcie dostosowanym, w: S. Kowalik (red.), Kultura fizyczna dla osób niepełnosprawnych. Studia z dostosowanej aktywności ruchowej, Poznań, AWF w Poznaniu.
21.
Nigel T., Smith A. (2009), Disability, Sport and Society, London, Tayler & Francis.
22.
Nowak A. (2005), Marginalizacja osób niepełnosprawnych, w: A. Nowak (red.), Wybrane społeczno-socjalne aspekty marginalizacji, Katowice, Wydawnictwo Śląskiej Wyższej Szkoły Zarządzania.
23.
Ossowski R. (1999), Teoretyczne i praktyczne podstawy rehabilitacji, Bydgoszcz, Wydawnictwo Uczelniane WSP.
24.
Ostrowska A. (1997), Postawy społeczeństwa polskiego w stosunku do osób niepełnosprawnych, w: E. Zakrzewska-Manterys, A. Gustavsson (red.), Upośledzenie w społecznym zwierciadle, Warszawa, „Żak”.
25.
Pieszak E. (2012), Aktywność fizyczna a jakość życia osób z ograniczoną sprawnością, „Ecologia Humana”, nr 2 (10).
26.
Sahaj T. (2013), Niepełnosprawni i niepełnosprawność w mediach, Warszawa, Instytut Rozwoju Służb Społecznych.
27.
Sobiecka J. (1999) Sport inwalidów — wyobcowany krąg ludzi?, „Postępy Rehabilitacji”, nr 13 (3).
28.
Stanisławski P. (2004), Od ofiary do herosa, „Integracja”, nr 2, www.niepelnosprawni.pl/ ledge/x/7925> [dostęp: 15.03.2014].
29.
Strauss A., Corbin J. (1990), Basics of Qualitative Research, London–New Delhi, Sage.
30.
Szarfenberg R. (2008), Pojęcie wykluczenia społecznego, Warszawa, Instytut Polityki Społecznej UW.
31.
Tasiemski T., Kennedy P., Gardner B.P., Taylor N. (2005), The association of sports and physical recreation with life satisfaction in a community sample of people with spinal cord injuries, „NeuroRehabilitation”, nr 20.
32.
Tasiemski T., Koper M. (2013), Miejsce sportu w procesie rehabilitacji osób niepełnosprawnych fizycznie, „Niepełnosprawność — zagadnienia, problemy, rozwiązania”, nr 3 (8).
33.
Woods R.B. (2006), Social Issues in Sport, Champaign, IL, Human Kinetics Publishers.
34.
Wyka A. (1993), Badacz społeczny wobec doświadczenia, Warszawa, Wydawnictwo IFiS PAN.
35.
Żukowska Z. (2006), Wartości sportu mierzone uczestnictwem młodzieży niepełnosprawnej w igrzyskach paraolimpijskich, w: J. Nowocień (red.), Społeczno-edukacyjne oblicza olimpizmu. Ruch olimpijski i niepełnosprawni sportowcy (t. 1), Warszawa, AWF w Warszawie, Polska Akademia Olimpijska.